Meer foto's klik hier

Na een korte break van de wilde natuur in Singapore hebben we ons gestort op Maleisisch Borneo. Borneo, alleen de naam al brengt associaties met ondoordringbare jungle, koppensnellers en enorm veel flora en fauna waarvan de helft nog niet wetenschappelijk beschreven is. Maar als je dat wilt zien heb je wel je eigen vliegtuig, boot of fourweeldrive nodig, en het liefst allemaal. Het gevolg hiervan is dat heel veel leuke dingen in Borneo als reiziger alleen als pakket van te voren geboekt te doen zijn. Spontaan iets willen regelen kan wel, maar kost zonder uitzondering veel tijd, en nog veel meer geld.

Maleisisch Borneo bestaat uit twee staten, Sarawak in het noordwesten en Sabah in het noordoosten, en van allebei krijgen we ook een aparte stempel in ons paspoort.

Zoals we al eerder schreven is de ramadan nog steeds aan de gang. Inmiddels zitten we tegen het einde hiervan en alles is in voorbereiding voor Hari Raya, het feest voor stoppen met vasten. Dit is net kerstfeest, met kerstpakketen, vrije dagen, "Selamat Hari Raya" liedjes in alle winkels, vuurwerk en nieuwe kleren. Nou ja, kleren, veel mensen lopen in glimmende satijnen pyjama's, de mannen in effen en de vrouwen met een patroontje erop, maar wel dezelfde kleur als de man. Iedereen zoekt elkaar op, en daarom zijn de vliegtickets duur en veel al volgeboekt. Helaas kunnen wij dus niet naar afgelegen jungle reservaten vliegen, maar gelukkig wel een kajaktochtjes op een echte junglerivier regelen. Hoewel je eigenlijk meer tussen kapvlaktes dan door echte jungle peddelde was het een geslaagde dag.

Orang oetangs
Na veel gezeur van Jessica besluiten we om toch maar poncho's te kopen. Dit bleek een goed idee, de opvolgende weken in Borneo hebben we deze vrijwel dagelijks moeten gebruiken. Op Sumatra hadden we al meerdere Orang oetangs in het wild gezien, maar hier is er een andere soort te vinden, al lijken ze verdomd veel op elkaar. In de buurt van Kuching zit Semenggoh, een opvangcentrum waar je twee keer per dag de voederingen kunt bezoeken. Als we willen vertrekken voor de ochtendvoedering begint het net hard te regenen en bedenken we dat doorweekte Orang oetangs niet zo mooi zijn op de foto. 's Middags lijkt het droog maar zijn toch onze poncho's weer nodig en zien we 6 natte maar oh zo schattige apen.

Bako National Park
We hebben voor twee nachtjes de laatste kamer in het Bako nationaal park weten te boeken. Dit is een kustpark met veel verschillende biotopen: mangrove, veel jungle en een hoogvlakte met bijzondere begroeiing. Direct om de hoek van onze hut zitten al pitvipers in de boom, loopt er een baardvarken rond en de mangrove boardwalk is 300 meter verderop. In dit park zit een grote groep neusapen, een endemische soort voor Borneo, die ook wel Orang belanda wordt genoemd (Nederlandse mens). Blijkbaar hadden de kolonisten grote neuzen ofzo. In elk geval vindt iedereen het erg grappig ons hieraan te herinneren. We klimmen over steile en glibberige junglepaadjes de hoogvlakte op en zien daar veel verschillende soorten pitcher planten (bekerplanten). Reindert gaat op nachtwandeling met een gids en ziet allemaal leuke dingen, zoals een whipsnake, civetkat en vliegende flying lemur. Dit is de natuur die je voorstelt bij Borneo!

Rafflesia in Gunung Gadung
Na drie dagen vertrekken we weer uit Bako en vliegen dezelfde dag door naar de hoofdstad van Sabah, Kota Kinabalu. Voor vertrek informeren we bij de ranger of er in het andere nationaal park in de buurt misschien een Rafflesia bloeit en we hebben weer geluk. Dus gaan we nog een laatste keer zwaaien naar de neusapen en snel met alle bagage in een bootje terug naar een taxi. In de boot regenen we compleet nat en deze keer is ook onze bagage niet helemaal droog te houden. Een Franse jongen gaat met ons mee om de kosten te delen. Het is nog 3 uur rijden naar Gunung Gadung nationaal park. Hier staat op een rots een fraaie Rafflesia tuan-mudae middenin een prachtig bos, waar we helaas maar kort kunnen blijven.

Jungle trein en bus rondje
We zitten bijna aan het einde van ons verblijf in Azie en willen nog één keertje reizen met lokaal vervoer en Borneo buiten de toeristenroute ervaren. De enige spoorlijn op Borneo loopt van Kota Kinabalu naar Tenom. Als we informeren krijgen we te horen dat er geen trein is, huh? Na even doorvragen blijkt dat dat ze de rails aan het vernieuwen zijn en tijdelijk de helft verwijderd hebben. Eerst met een busje naar Beaufort vanaf waar we wel het laatste stuk met de trein kunnen.

De trein is van hout, oud, rammellige en stopt bij elk bushokje langs de rails, snel gaat het niet maar dat hoeft ook niet. Het uitzicht is prachtig en er zijn weinig andere toeristen te zien. We maken een rondje Borneo voor de lol en eigenlijk willen we in Tenom, het eindpunt, niets bekijken. Met busjes gaan we weer een stuk terug, lekker opgepropt, stinkende mensen, veel bagage. Het echte Azie reizen!!

We verblijven in een dorpje waar één hotel is en we geen andere toerist gezien hebben. Er is een rafflesia park in de buurt met weer een andere soort, die een stuk kleiner is. Er gaat geen busje die kant op dus liften we naar het park. We hebben veel geluk, er staan maar liefst 4 bloemen open deze dag, allemaal in verschillende stadia van ontwikkeling.

Palmolie
Maleisie is 's werelds grootste palmolie producent. Dat is ook erg goed te zien, vrijwel overal is de jungle inmiddels vervangen door vreselijke monoculturen van oliepalmen. De vraag naar palmolie blijft toenemen, vooral ook door de populariteit van biodiesel. De met palmolie geproduceerde biodiesel is dus helemaal niet zo CO2-neutraal en beter voor het milieu als wordt geclaimd. Een ander gevolg van alle kaalslag zijn grote aantallen landslides op Borneo. Wij rijden over een weg waarvan regelmatig grote stukken in de afgrond zijn verdwenen, en zijn erg blij dat het goed weer is. In de krant staat dat de korte route van KK naar onze volgende bestemming, Kinabalu NP, is geblokkeerd door ook zo'n landslide, en onze omweg met trein en bus is dus behalve mooi ook nog nuttig.

Ranau
Veel stadjes op Borneo bestaan uit een paar rijtjes betonnen blokken met winkels beneden en huizen erboven (shophouses). We overnachten in een Chinees hotel in Ranau, een vreselijk stadje, maar praktisch gelegen tussen de hotsprings en mount Kinabalu. Even zijn we bang dat ons hotel ook dienst doet als hoerenkast, maar gelukkig blijkt dit niet zo te zijn/merken we er niets van.

In Ranau wordt voor maleisische begrippen erg slecht engels gesproken, en bij de KFC is de menukaart dan ook niet in het engels. Ons kipburgermenu bestellen we in ons beste maleisisch, maar tot onze verontwaardiging wordt deze vervolgens in het engels naar achteren doorgeven: large fries, regular coke please! Er komt een zwerver binnenlopen die bruusk wat afgekloven botjes van een dienblad afgrist en al weer naar buiten is voordat de verbouwereerde serveerster haar hoofddoek recht kan zetten.

Poring hotsprings
Onze vorige ervaring met hotsprings op Flores was erg goed dus bezoeken we de Poring hotsprings. Heel iets anders dan een natuurlijk bad, deze keer badkuipen en kraantjes met warm en koud bronwater. Het doet erg nep aan. Met onze kleren aan springen we tussen de islamitische vrouwen in volledige jurk en locals die grote lol hebben. Vlak bij de hotsprings bloeien nog weer twee Rafflesia's, opnieuw een andere soort (Rafflesia keitii) dan we eerder hebben gezien. Jessica is echt helemaal rafflesia-moe, en na het zien van de eerste vind Reindert het eindelijk ook genoeg geweest.

Mount Kinabalu
We gaan een dag wandelen bij mount Kinabalu. Dit is de hoogste berg van Zuidoost Azie en de top is in 2 dagen te beklimmen. Maar dan moet je wel van te voren boeken en stevig betalen voor permit en gids. We hebben geen permit en zin in de top maar er zijn ook mooie trails rond het hoofdkwartier op1500 meter. Onze poncho's komen weer goed van pas want het gaat weer regenen. Toch zien we erg veel leuke vogeltjes en een boom-spitsmuis.

Kinabatangan river camp
Bij de Kinabatangan rivier verblijven we twee nachten in een river camp. Het programma bestaat uit een heel aantal boottochtjes over de rivier die heel breed en lang is. Het gebied lijkt een beetje op dat van de Amazone. In de bomen langs de kant zitten veel neushoornvogels, een klein krokodilletje en neusapen, makaken en gibbons. Om het kamp heen staat een olifantenhek, maar de speciale borneo pigmee olifantjes laten zich niet zien. Onze groep met Britten en Australiers is erg gezellig, en zelf het oranjeboombier dat wordt verkocht kan de pret niet drukken. Ook hier worden we weer bang gemaakt voor de bloedzuigers, en deze keer valt het helaas niet mee.

Alle spullen zijn erg vochtig geworden en in Reindert zijn dure 500mm lens zit schimmel ondanks alle silicagel. Gelukkig blijkt na twee dagen dat dit aan de buitenkant zit en er eenvoudig af te vegen is.

Duiken in Semporna
De laatste bestemming in Borneo is Semporna, van waaruit je kan duiken in het nationale marine park rond Sipadan, een wereldberoemde duikplaats. Om hier te mogen duiken heb je een permit nodig die je al erg lang van te voren moet boeken. Helaas zijn we niet in het beste seizoen en is het zicht niet zo goed (10-15 meter). In het topseizoen kan je soms tot 80 meter zicht hebben en zie je enorm veel manta's, hamerhaaien en soms een walvishaai. De grote beesten blijven voor ons in de troebelheid verscholen, maar toch zien we heel erg gave dingen. Zo wemelt het van de schildpadden en witpuntrifhaaien en is er een grot met schildpad skeletten. We maken ook een aantal muckdives en zien o.a. drie soorten frogfish, vier soorten lionfish, krokodilvissen, ornate ghost pipefish, mandarijnvisjes en vele zeenaaktslakken. Het water is slechts 28 graden, wel wat koud in alleen een shorty. We maken alle diuiken met scubajunkie, een prima duikcentrum met uitstekend materiaal.

Kuala Lumpur shopping
Voordat we naar een nieuw werelddeel vliegen hebben we twee dagen in Kuala Lumpur. Daar bezoeken we Patronas twin towers en beklimmen ze deze keer ook. We slapen gelukkig in ander guesthouse dat heel erg goed is, en bedbugvrij. Verder bereiden we ons voor op de Westerse wereld in het zuidoosten door naar kapper te gaan en spijkerbroeken en een laptop te kopen. Sindsdien zijn we druk met zwaaien vanaf de webcam naar iedereen die online is. Zie je ons online op skype of msn dan zwaaien we ook met plezier naar jou!